Arapski svet se prostire na afričkom i azijskom kontinentu i uključuje brojne zemlje različitog društveno-političkog uređenja, nivoa ekonomske razvijenosti i poslovnih okolnosti. Ovaj region u modernom svetu igra veliku ulogu pre svega zbog prirodnih resursa koje poseduje, kao i velikog tržišta koje (potencijalno) predstavlja. Samo na Arabijskom poluostrvu nalazi se 47% ukupnih poznatih rezervi nafte i 19% rezervi prirodnog gasa, što ga čini bitnim i u ekonomskom i u političkom smislu. U svakodnevnom životu arapskih zemalja religija igra značajnu ulogu, pri čemu je dominantna vera islam, čiji uticaj trpe i ondašnje poslovne prakse i principi.
Na izgled homogena grupacija država u stvari se odlikuje velikim brojem varijacija u pogledu društvenog i političkog uređenja, kao i ekonomske stabilnosti, što je posledica istorijskih okolnosti koje su ih pratile. Tako arapski svet uključuje neke od izuzetno dobrostojećih zemalja kao što su Bahrein i Katar, ali i zemlje kao što je Jemen koja se još bori sa siromaštvom i nerazvijenošću. Neke od njih, kao što su Ujedinjeni Arapski Emirati, postale su regionalni centri u mnogim poslovnim aspektima, nudeći veliki dijapazon usluga i povoljnih uslova kompanijama u osnivanju. Tu su i zemlje koje su pretrpele veliku štetu usled raznih ratova. Jedna od takvih je Liban, država koja je svojevremeno bila komercijalni centar istočnog Mediterana, a danas je razdiru česti sukobi među različitim društveno-religijskim strujama, stalna strepnja od građanskog rata i aspiracije susednih zemalja. Ipak, uprkos mnogim problemima sa kojima se arapski svet suočava uočljivi su stalan ekonomski rast i razvoj.
Nafta kao osnov razvoja
Za Arabijsko poluostrvo moderna istorija bazirana na iskorišćavanju prirodnih resursa počela je 1932. godine otkrićem naftnih depozita u Bahrein od strane kompanije Standard Oil. Usledila su otkrića nafte u Saudijskoj Arabiji 1938, u Kataru i Kuvajtu 1940, u Abu Dabiju 1960, u Omanu 1964. i u Jemenu 1983. godine. Nafta je donela veliko bogatstvo i ekonomski napredak, a od regiona je napravila centar od opšteg ekonomskog i političkog interesa.
“Naftna ekonomija” takođe je proizvela veliku potrebu za radnom snagom, što je dovelo do imigracije radnika iz drugih islamskih zemalja kao što su Pakistan, Indonezija, i Iran. Tako je nastala zanimljiva situacija, gde neke od zemalja u ovom regionu imaju veći broj imigranata nego domaćeg stanovništva. Recimo, Katar je zemlja sa 90% inostrane populacije, u Ujedinjenim Arapskim Emiratima ovaj procenat je 75%, dok u Saudijskoj Arabiji 30% populacije čine strani radnici.
Razvoj regiona, baziran na eksploataciji prirodnih resursa, privukao je lanac investicija i otvorio brojne poslovne mogućnosti.
Kada se posmatra potencijal ovog regiona u obzir svakako treba uzeti i demografski aspekt. Tržište od oko 330 miliona ljudi nije za zanemariti. Ono otvara brojne mogućnosti za različite oblike poslovanja, prevashodno pružanja usluga.
Problemi i prednosti
Arapske zemlje uglavnom imaju poteškoća sa vangraničnom ekonomskom integracijom, te sa širenjem i implementacijom tehnoloških znanja i inovativnih procesa. Problem predstavlja i mala participacija mlade radne snage u poslovnim procesima zbog nerazvijenog sistema transfera moći i vlasti, kao i značajan upliv strane radne snage i stalno prisutna opasnost od porasta verskog i političkog ekstremizma koji može voditi ka silaznoj putanji na političkoj i ekonomskoj spirali.
Jedan od problema je i nedostatak ozbiljne proizvodnje i kreiranja usluga u drugim sektorima sem naftne industrije. Čak i kada ovakvi proizvodni sektori postoje, oni se susreću sa izraženom konkurencijom od strane proizvoda iz Kine i Indije. Ovome su u mnogome doprineli državno vlasništvo i monopoli.
Tekst u celosti možete pročitati ovde
