Kao što se dalo zaključiti iz priča o koučingu u prošlom broju GM-a, koučing je uvek odnos „jedan na jedan“. Zato kouč mora poznavati svog klijenta veoma dobro kako bi mu omogućio da sve svoje sposobnosti stavi u službu uspešne promene tj. ličnog rasta i razvoja. A to je moguće samo ako upozna voljnu (P), umnu (A), duševnu (E) i duhovnu (I) stranu ličnosti svog klijenta. Redovni čitaoci GM-a već znaju – te četiri dimenzije su menažersko-liderski kôd (PAEI) koji poseduje svaki čovek…
Glavna naša potreba u životu jeste imati nekoga ko će uticati na nas
da uradimo ono što možemo. U tome leži prijateljska usluga.
Ralf Valdo Emerson (1803-1882.)
Atributi koje kouč treba da traži u klijentu po svakoj od četiri osnovne sposobnosti – proizvođenja (rezultata), organizacije (sebe i drugih), preduzimljivosti i integracije – koje omogućavaju ostvarenje željenih promena su detaljno pobrojani u prethodnom izdanju GM-a, pa ih nije potrebno ponovo navoditi, ali je korisno podsetiti kouče da klijente mogu detaljno upoznati i kroz njih. Atributi su osnova za utvrđivanje jednog od 30 tipova menadžersko-liderskog kôda (pročitati više u GM broj 28/29) i za utvrđivanje indeksa: postignuća, organizovanosti, preduzimljivosti, saradljivosti, ambicioznosti, volje, radne etike, liderstva, asertivnosti (prodornosti) i moći.
Samo poznavajući klijenta kouč može da utiče da se on menja i uradi ono što može na planu ličnog napretka – rasta i razvoja, negujući svaku od njegovih 48 osobina, odnosno karijernih tačaka (pročitati više u GM-u broj 27).
Imenovanje stvari početak je mudrosti
(kineska poslovica)
Opšte usaglašeno pojmovno određenje reči coach ne postoji. Oksfordski rečnik modernog engleskog jezika kaže da je coach: učitelj, instruktor i trener. U tekstovima o koučingu piše da je on još i: mentor i facilitator. Neki autori pišu da kouč sve pobrojano – nije. (”Coaching nije isto što i učenje, savjetovanje, mentoriranje, konzultiranje, trening ili terapija.” Damir Klemenčić, www.nlp.com.hr).
Kod nas se tvrdi kako ne postoji jedna reč kojom se može prevesti engleska reč coach. Ako se prevodi, najčešće se prevodi sa trener ili mentor. Za čuvare duha srpskog jezika i dobrih prevoda možda bi najprihvatljivije mogle biti reči odgajivač ili negovatelj koje u sebi obuhvataju sve ono što kouč jeste: učitelj i staratelj (teacher, tutor), upućivač (instructor), uvežbavač (trainer), vaspitač (mentor), zaštitnik (protector), olakšivač (facilitator).
Da je kouč negovatelj piše i poznati bivši General Manager General Electrica Džek Velč kada razmatra temu liderstva: ”Mislite o sebi kao baštovanu sa kantom za zalivanje u jednoj ruci i kantom sa đubrivom u drugoj. Ponekad ima da trgate nešto korova, ali većinu vremena vi samo prihranjujete i negujete. A onda gledate kako sve cveta.” Danijel Goleman takođe govori o coachingstilu kao o jednoj od šest vrsta emocionalno inteligentnih lidera.
Dakle kouč nije samo jedna ličnost. On u sebi može da ima i celih šest ličnosti sa sedam uloga, u zavisnosti od područja – lični život, razvoj karijere, timski rad i rad u organizaciji – na kom radi i klijenta (štićenika) sa kojim radi i pomaže mu da se razvija i raste, odnosno neguje ga u ime njegovog dobra. U tom procesu kouč treba da postupa sa brigom, odgovornošću, uvažavanjem tj. poštovanjem i poznavanjem klijenta, što su odlike svake vrste ljubavi po Erihu Fromu (u knjizi ”Umeće ljubavi”). Iz ljubavi, pak, proizilazi samo dobro…
Tekst u celosti možete pročitati ovde
